پرسش :

لطفاً حدود حجاب یک زن را تعریف نموده و بگویید زنانی که مانتوی آنان تا ساق پا است، آیا اشکال شرعی دارد؟ آیا پا هم باید با مانتو یا چادر پوشیده شود یا شلوار کفایت میکند؟

پاسخ :
تولی از ریشه "ولی"، در اصل به معنی قرار گرفتن دو چیز کنار یکدیگر است، به گونه‏ای که فاصله‏ای بین آن دو نباشد.
این واژه سپس در مورد قرب و نزدیک (مکانی و معنوی)، دوستی، یاری، تصدی امر و صاحب اختیار بودن، به کار رفته است.
تبرّی، به معنی تنفر داشتن و بیزاری جستن از نزدیک شدن و قرار گرفتن در مجاورت چیزی یا کسی است.
تولی و تبری دو فرع از فروع دین بلکه دو رکن ار ارکان اعتقادی و عملی اسلام، و "از ضروریات مذهب شیعه است".
{P . امام خمینی، چهل حدیث، ص 577.
تولی به معنی پذیرش ولایت و دوستی حق تعالی و هر چیزی و هر کسی که نزد خدا محبوب است میباشد.
دوست داشتن پیامبر اسلام و فاطمه زهرا و دوازده امام صلوات الله علیهم و قبول ولایت و سرپرستی آنان، استمرار پذیرش ولایت خداوند، و تجلّی و تجسّم عملی "ولایة الله" است.
قرآن میفرماید: "قُل اِن کنتم تحبّون الله فاتبعونی یحببکم الله (پیامبر!) بگو: اگر خدا را دوست‏{P . آل عمران (3)، آیه 31.
میدارید، از من پیروی کنید، تا خدا (نیز) شما را دوست بدارد".
وظیفه ما در تحقق تولی و تبرّی
امام پنجم"علیه‏السلام" میفرماید: "تمام حقایق هستی و کلید وصول به حقیقت اشیا و جلب رضایت حق تعالی، در شناخت و معرفت امام، و اطاعتش نهفته است، آگاه باشید اگر شخصی شب‏ها تا صبح به عبادت بایستد و روزهاهمه روز روزه بگیرد و تمام مال و زندگیاش را در راه خدا انفاق کند و در تمامی عمرش حج خانه خدا کند، ولی خدا و امام منصوب از طرف خدا را نشناسد و ولایت او را در دل نداشته باشد، تا از او پیروی کند و تمام اعمالش با راهنمایی او باشد، چنین فردی از اهل ایمان شمرده نمیشود و برای او نزد خدا حقی و ثوابی وجود ندارد"
{P . اصول کافی، ج 3، ص 31، ترجمه مصطفوی.
از مطالعه آیات و روایات این نکته به دست میآید که پذیرش ولایت قلبی و عشق و ارادت درونی به ائمه"علیهم‏السلام" بدون شناخت و معرفت آنان، و اطاعت و پیروی از آنها میسر نیست. به دیگر بیان: چون تولّی نسبت به ائمه"علیهم‏السلام" به معنی پذیرش امامت و ولایت و سرپرستی آنان، و نزدیک شدن به آن‏ها از طریق نهادینه نمودن ارادت و محبت شان در دل و اطاعت و پیروی از آن‏ها در همه امور فردی و اجتماعی است، و تبرّی نیز به معنی دوری جستن و فاصله گرفتن از دشمنان آنان و از هر چیزی، و وصفی و اخلاقی که مورد تنفر آنان است میباشد، لازم است براب تحقق جامع تولی و تبرّی سه نکته زیر پیوسته تداوم و تکامل داشته باشد:
1 - معرفت خودرا نسبت به ائمه"علیهم‏السلام" و شناخت سیره و سنت آنان در امور شخصی واجتماعی، فرهنگی و تربیتی، عبادی و سیاسی و اقتصادی و... افزایش دهیم.
2 - دوستان و دشمنان آنان، هم چنین کارها، صفات و امور اخلاقی را که محبوب و مبغوض نزد آنان بوده، بشناسیم.
3 - به تولّی و تبرّی جامعیت ببخشیم. به بیان دیگر: تولی و تبرّی تحقق نمییابد مگر این که سه بعدی باشد، یعنی قولی، قلبی و عملی با هم باشد.
با سخنی از امام پنجم"علیه‏السلام" در مورد مفهوم دین، تولی و تبری و در مورد ان به پاسخ حُسن ختام میبخشیم.
امام باقرالعلوم"علیه‏السلام" در پاسخ "ابن جارود" که درخواست نمود: دینی که شما خاندان خدا با آن پرستش میکنید، به من معرفی کنید فرمود: آن عبارت است از "شهادت به وحدانیت خدا، و نبوت و رسالت پیامبر اسلام"صلی الله وعلیه وآله وسلم" و اقرار و اعتراف به آن چه که آن حضرت از جانب خدا آورده است (قرآن)، و اقرار به ولایت ما اهل البیت، و بیزاری جستن از دشمنان ما، و تسلیم امر ما شدن و اطاعت کامل نمودن، و در انتظار قائم آل محمد"عج" به سر بردن، و امر به معروف و نهی از منکر، و تلاش برای تحقق واجب و حلال، و اجتناب از گناهان و محرّمات"
{P . اصول کافی، ج 3، ترجمه مصطفوی، ص 35.